بیش از 97 درصد از آبهای جهان غیر قابل شرب می باشند و تنها 3 درصد آن برای آشامیدن مناسب است که حتی همین 3 درصد نیز به طور کامل در دسترس مردم قرار ندارد.
این درصد بسیار ناچیز نیز متاسفانه به علت عدم توجه و تخلیه پساب های صنعتی و شیمیایی در آن، در معرض تهدید قرار دارد و جالب تر این که درضد بسیار کمی از این آب شیرین در کشورهای جهان سوم و فقیر قرار دارد.
آب شرط وحود حیات است و اکثر قریب به اتفاق واکنش های شیمیایی در محیط آبی صورت می گیرد. آب به علت دارا بودن پاره ای خواص، نقش اساسی در طبیعت دارد.

• انبساط آب: انبساط آب در حالت انجماد باعث می شود که یخ های به وحود آمده در سطح آبها نتوانند به عمق آب نفوذ نمایند و باعث کشته شدن موجودات آب شوند.
• حلالیت: حلالیت زیاد آب باعث شده که هیچ گاه آب خالص در زمین موجود نباشد و به نوعی بزرگترین حلال موجود در زمین می باشد.
یکی از مهمترین نقش های اساسی آب، انجام عمل فتوسنتز است که در گیاهان سبز اتفاق می افتد. بخار آب و گاز کربنیک به صورت دایم در این گیاهان، تشکیل مولکول هیدروکربنه آلی را داده و اکسیژن حاصل از این عمل به اتمسفر باز می گردد.

در آب های طبیعی دو نوع ناخالصی به صورت معلق و محلول وحود دارد به این طبقه بندی ترکیبات آب باید گازهای موجود در آب را هم افزود. آب در حین حرکت در زمین به خصوص در جریانهای رودخانه ها، با برخورد با مواد سر راه خود، قسمت مهمی از این مواد را در خود حل نموده که این انحلال تشکیل دهنده مواد محلول آب خواهد بود. بعضی از مواد نیز به صورت معلق و غیر محلول در آب باقی می ماند.

• روش فیزیکی
• روش شیمیایی
• روش میکروبی
در تصفیه فیزیکی با استفاده از فیلتر های شنی، فیلترهای میکرونی و یا ته نشینی به کمک مواد شیمیایی( منعقد کننده ) بدون هیچگونه تغییری در ترکیبات شیمیایی آب، مواد معلق از اب جدا می شود. در حقیقت روش فیزیکی برای حذف مواد معلق به کار می رود. در تصفیه شیمیایی عناصر مختلفی از آب جدا شده و یا کاهش داده می شود. برای جدا کردن مواد شیمیایی محلول از آب روشهای گوناگونی وجود دارد که روش اسمز معکوس در حال حاضر گسترده ترین روش محسوب می شود. در روش شیمیایی عناصر فلزی آهن، مس، سرب، منگنزو ... و کاتیونها و آنیونها از آب جدا می شود.
روش میکروبی در حقیقت ضدعفونی آب محسوب می شود و میکروارگانیسم ها و موجودات ریز زنده با کلرزنی و یا سایر مواد ضدعفونی از بین می روند و لاشه موجودات به روش فیزیکی جدا می شود. البته مواد آلی موحود در آب، در بعضی مواقع به کمک موجودات ذره بینی و میکروارگانیسم ها از بین می روند و در سیستم پیش تصفیه فیلتربیولوژیکی کاربرد فراوان دارد.

اسمز یعنی جابجایی محلول با غلظت کمتر از طریق غشا نیمه تراوا به سمت محلول با غلظت بالا به جهت ایجاد تعادل و برابر شدن غلظت طرفین.

غشا نیمه تراوا، غشایی است که اجازه عبور به بعضی از اتم ها و مولکول هایی که از یک اندازه بزرگتر باشد را نمی دهد. در صنعت از لایه های پلیمری، الیاف کربنی، سرامیک ها و حتی فلزات متخلخل برای ساخت این غشاها استفاده می کنند.
غشا نیمه تراوا اجازه می دهد مولکول های آب به راحتی عبور کند اما اجازه عبور به مولکولهای نمک را نمی دهد.
همچنین در سمت شور غشا، درزهای ریز با مولکول های نمک گرفته می شود ولی در سمت آب شیرین این طور نیست و آب به راحتی عبور می کند. این عبور آب آن قدر ادامه می یابد تا این که یا غلظت نمک در طرفین غشا برابر شود.
روده انسان هم مانند غشاء نیمه تراوا عمل می کند. وقتی انسان از آب شور دریا برای آشامیدن استفاده کند، با وارد شدن آب به معده، فشار اسمزی باعث بیرونراندن آب خالص از معده شده و نمک داخل معده جمع می شود و آب بدن رفته رفته غلیظ تر شده و در نهایت فرد بعلت از دست دادن آب بدن می میرد.

در اسمز معکوس با ایجاد فشار مصنوعی به سمت آب شور، جریان آب را ( که در حالت طبیعی از سمت شیرین به شور است) معکوس می کنیم به طوری که آب خالص از غشاء عبور کرده و نمک ها در سمت دیگر بماند.
غشاهای نیمه تراوا مورد استفاده در این روش 95 تا 99 درصد جامدات حلال در آب و تا 99 درصد باکتری ها را از آب جدا می کند.
شیرین سازی آب به روش اسمز معکوس با توجه به کیفیت آب ورودی، به سیستم پیش تصفیه یا پس تصفیه و یا هر دو نیاز دارد.
سیستم اسمز معکوس با توجه به نوع آب به دو دسته اصلی تقسیم می شود:
1-آب دریا (Sea Water) شامل آب هایی است که مستقیما از دریا و یا چاه ها لب دریا برداشت می شود که شوری بیش از 10000 میکروزیمنس بر سانتی متر دارند.
2-آب لب شور(Brackish Water ) که عمدتا از منابع زیر زمینی یا رودخانه ها به دست می آید و شوری کمتری نسبت به آب دریا دارد.
با توجه به کیفیت آب ورودی ، سیستم پیش تصفیه و پس تصفیه متفاوت طراحی می شود و حتی فیلتر غشایی مورد استفاده در آب دریا و آب لب شور متفاوت است. و لذا هزینه تولید آب شیرین از آب لب شور نسبت به آب دریا کمتر است.
تعداد فیلترهای غشایی و نحوه آرایش آنها (موازی یا سری ) با توجه به دبی، میزان املاح آب ورودی، میزان تولید، املاح آب خروجی و درصد بازیافت تعیین می شود.

مقدار آبی که در فرایند شیرین سازی به آب شیرین تبدیل می شود را ریکاوری می نامند. به طور مثال هنگامیکه ریکاوری و یا درصد بازیافت دستگاهی را چهل درصد می نامیم، یعنی از صد متر مکعب آب شور (خام ) چهل متر مکعب آب شیرین تولید می شود و شصت متر مکعب به عنوان آب تغلیظ شده از دستگاه خارج می شود. درصد بازیافت در دستگاههای لب شور همواره بیش از دستگاههای لب شور تا 80 و حتی 90 درصد نیز می رسد.
میزان ریکاوری در طراحی یک دستگاه پارامتر مهمی است که با توجه به دسترس بودن و یا قیمت آب خام و حتی مقدار مواد شیمیایی مصرفی تعیین می شود، برای بالا بردن ریکاوری و کاهش پساب، از دو یا چند مرحله فیلتر غشایی به صورت سری استفاده می شود. به این شکل که پساب خروجی مرحله اول به عنوان آب خوراک مرحله دوم استفاده می شود.

سیستم پیش تصفیه با توجه به کیفیت و حتی کمیت آب ورودي، براي سیستمهاي متعدد شیرین سازي آب طراحی و نصب میگردد. روشها و مدلهایی که در زیر به آن اشاره میکنیم گاهی به تنهایی به کار میروند و یا به صورت ترکیبی از چند روش بهعنوان واحد پیش تصفیه در شیرین سازي آب به کار میرود.
روشهاي تصفیه اولیه آب به دو دسته تقسیم می شوند:
الف – تصفیه فیزیکی
حذف فیزیکی املاح معلق در آب با استفاده از میکرو فیلترها، فیلترهاي شنی، حوضچههاي سکون، توريهاي فلزي و ...
ب – تصفیه شیمیایی
حذف املاح آب به روش شیمیایی مانند کلر زنی، هوازنی، اسید زنی، انعقاد سازي و ...
پیش تصفیه تصفیه فیزیکی با توجه به منبع آب ورودي به سیستم، از روشهاي زیر بهعنوان تصفیه مقدماتی استفاده میکنند.

معمولاً در محل ورودي آبهاي سطحی، دریا و آبگیرهاي ساحلی این سیستم نصب میشود. در مکانهایی که خوردگی آب بالاست از فلزات مقاومتر براي ساخت تورها استفاده میشود. دانه هاي درشت همراه آب در عبور از این توريها به دام افتاده و اغلب توسط اواپراتور به صورت دستی هر از گاهی تمیز میشود. ضمن اینکه تمیز کردن توري هاي فلزي را میتوان به صورت ماشینی نیز انجام داد.

فیلترهاي شنی آرام از یک مخزن بتونی و یا فلزي با سیستم شستشوي معکوس و تخلیـه انتهـایی ساخته میشود. بـراي مواد داخل مخزن علاوه بر شن و دانه هاي سیلیس، میتوان از سنگ، آجر و حتی از بامبو (نوعی نی خیزان) نیز استفاده کـرد. انـدازة دانه هاي شن در سایزهاي mm 15/0 تا 35/0 استفاده میشود و ضریب تراکم بین 5/1 تا 3 می باشد. امـلاح جـامد همراه آب تـا اندازة بالاي میکرون در این نوع فیلترهـا جدا میشود به طوري که کدورت آب بعد از فیلترشدن کاهش چشمگیري دارد.
پس از مدتی قشري از جلبکها، پلانکتونها و باکتريها روي سطح فیلتر شنی تشکیل میشود که پس از هر بار شستشوي معکوس دفع میشوند. در بعضی مکانها این عمل اتوماتیک میباشد. ضمن اینکه براي احیاي مجدد این فیلترها میتوان 12 -25 میلیمتر از سطح رویی شنهـا را در هنگام افت فشار تعویض کرد. دیواره هاي این فیلتر می تواند از بتون، سنگ و یا آهن ضد زنگ باشد. در آمریکاي لاتین مانند کشورهاي اکوادور، السالوادر و مکزیک اغلب از دیواره هاي بتونی در فیلتر هاي شنی آرام استفاده میکنند. ظـرفیت این فیلترهـا متنوع بـوده و تا 280 متر مکعب در ساعت نیز ساخته میشوند.

در فیلترهاي شنی سریع دانه هاي سیلیس درشت تر است و اندازة دانه ها بین 35/0 تا 1 میلیمتر با ضریب تراکم 3/1 تا 7/1 انتخاب میشود. فشار آب ورودي در این فیلترها زیاد است و در این سیستم ها نیز در هنگام افت فشار شستشوي معکوس به صورت دستی و یا خودکار انجام میشود. به طورکلی در بعضی از فیلترهاي شنی آرام و سریع در لایه زیرین از نازلهایی جهت جلوگیري از عبور دانه هاي شن استفاده میشود و در نقاطی هم که نازل استفاده نمی شود، به ترتیب دانه هاي ریزتر در سطح رویی و در سطح پایین دانه هاي درشت شن و سیلیس قرار میگیرد.

در حوضچه سکون علاوه بر ته نشینی ذرات با گذشت زمان و آرام شدن جریان، در بعضی تأسیسات به طور مکانیکی نیز توسط جاروبکهایی جلبکهاي سطحی آب جمع آوري می شود. در بعضی حوضچه هاي سکون براي از بین بردن جلبکها تزریق کلر نیز انجام میگیرد.

فیلترها به صورت فیزیکی املاح غیر محلول همراه آب را جـدا می کنند. فیلترها بر اساس درجه منفذ خود دسته بندي می شوند.
- فیلتر معمولی: در سایز هاي 1 تا 20 میکرونی
- میکروفیلتر(MF) : براي جداکردن ذرات از 5/0 تا 05/0 میکرون
- آلترافیلتر (UF) : براي جداکردن ذرات از 005/0 تا 05/0 میکرون
- نانو فیلتر (NF) : براي جدا کردن ذرات از 0005/0 تا 001/0 میکرون
- فیلتـر غشـایی (RO) : در محـدوده مـولکولی (بسیار پایینتر از میکرون)
یکی از روشهاي نو و کاربردي در سیستم پیش تصفیه استفاده از فیلترهاي غشایی UF میباشد. اولین بار یک شرکت چینی با استفاده از این روش کدورت آب ورودي را به حد مجاز ورودي فیلتر غشاییRO رساند. در نمونه هایی که شرکت چینی Zenon ساخته است بیش از 1000 عدد فیلتر غشایی مخصوص در یک مجموعه به کار رفته که با غوطه ور کردن این مجموعه در آب و عبور آب از این غشاءها، پیش تصفیه به صورت مطلوب انجام میشود. با استفاده از این روش، به دلیل جدا کردن املاح معلق در آب و پایین آوردن کدورت، گرفتگی در فیلترهاي غشایی کاهش یافته و رسوبات نیز کم می شود، لذا هزینه تولید آب کاهش می یابد. از دیگر مزایاي این روش گستردگی استفاده آن است که هم میتوان در آب دریا و هم لب شور و حتی در تصفیه خانه هاي صنعتی استفاده کرد.

پس تصفیه نیز با توجه به کیفیت آب خروجی در اکثر تأسیسات طراحی و نصب میشود که شامل همه و یا تعدادي از موارد زیر میباشد.

در مواردي که آب تولیدي مصارف غیرصنعتی و آشامیدنی دارد براي ضد عفونی کردن آب و جلوگیري از انتقال بیماريها به آن کلر اضافه میشود.

کنترل خاصیت اسیدي و یا قلیائیت آب بسیار مهم است زیرا علاوه بر اینکه تنظیم نبودن PH باعث تغییر مزه آب و آسیب رساندن به معده انسان میشود، باعث افزایش خوردگی در خط انتقال و شبکه توزیع آب نیز خواهد شد. روش هاي متعددي براي کنترل PH وجود دارد از جمله اضافه کردن سود و آهک و یا عبور دادن آب از مخازن دولومیت و ...

فلوئور مورد نیاز بدن اغلب از طریق آب آشامیدنی تأمین میشود و براي بدن مخصوصاً دندانها بسیار مفید است، لذا میزان فلوئور در آب آشامیدنی کنترل میشود و در اکثر مواقع در سیستم پس تصفیه فلوئور به آب اضافه میشود.

بدن انسان اکثر مواد معدنی و املاح مورد نیاز را از طریق آب آشامیدنی تأمین میکند. آب شیرین تولید شده در اکثر روشها تقریباً عاري از هرگونه املاح است، لذا براي بدن مفید نیست. براي جبران این کاستی با افزودن املاحی مانند کلسیم و منیزیم و یا بی کربنات سختی آب را به حد مجاز می رسانند و یا در تأسیسات لب شور درصدي از آب پیش تصفیه شده را به آب تولیدي اضافه میکنند تا املاح مجاز تأمین شود.

به علت تجمع نمک ها و انباشته شدن سایر ذرات در داخل فیلترهای غشایی، پس از هر بار توقف دستگاه، شستشو توسط آب خالص ضروری است و به صورت دوره ای نیز توسط مواد شیمیایی ( به طور متوسط هر شش ماه یک بار ) با توجه به برنامه زمانبندی ارائه شده توسط شرکت سازنده و یا در صورت استفاده از مواد ضد رسوب با توجه به گرفتگی غشا، کاهش تولید و یا پایین آمدن کیفیت آب شستشو داده می شوند.
مواد شیمیایی مصرفی برای شستشو پایه اسیدی و قلیایی دارند که مواد قلیایی برای جدا کردن املاح و لکه های ارگانیکی و مواد اسیدی برای جدا کردن رسوبات و مواد غیر ارگانیکی استفاده می شوند.
چون امکان رشد باکتری و حتی جلبک نیز در داخل فیلترهای غشایی وجود دارد، لذا از بیوسیدها نیز در زمان شستشو برای برطرف کردن مشکل بیولوژیکی استفاده می شوند.
مواد شیمیایی گوناگونی برای شستشوی غشاها از قبیل اسید سیتریک، اسید کلریک، سدیم لوریل سولفات، سود و مواد شیمیایی گوناگونی برای این منظور استفاده می شود.
بزرگترین معضل سیستم های RO مشکل رسوب گرفتگی آن است که با کاهش دمای آب ورودی این مشکل را کمی بهبود می بخشند، اما افزودن مواد شیمیایی مخصوص ( آنتی اسکالانت ها )، اجتناب ناپذیر است و این معضل تا حدودی کنترل می شود.

براي حذف جلبک هاي همراه آب (مخصوصاً در آب دریا) و از بین بردن باکتري هاي همراه آب، کلر به آن تزریق می شود. میزان کلر در روش هاي متعدد شیرین سازي آب مختلف است به طوري که در روش اسمز معکوس (RO)به دلیل حساسیت غشاءها به کلر و آسیب پذیر بودن آنها، کلر در قبل از ورود آب به غشاء می بایست آزاد شود که به این منظور از مواد شیمیایی مانند متا بی سولفیت سدیم استفاده می کنند که قبل از ورود آب به فیلتر غشایی به آن تزریق میشود.

انعقادسازي روشیشیمیایی است که با استفاده از موادکلوئیدي به درشت تر شدن و در نهایت ته نشینی سریع ذرات و املاح همراه آب کمک می کنند. قدمت استفاده از این روش به 3000 سال پیش در مصر می رسد. در این روش بیشتر از نمک هاي آلومینیوم به صورت سولفات آلومینیوم و سدیم آلومینات در محدوده pH 7-6 استفاده میشود. چون کنترل نمک هاي آهن کمی مشکل است، لذا کمتر استفاده می شود ولی کلرید آهن نیز استفادة بیشتري دارد.

زغال اکتیو به دو صورت پودري و گرانوي یـافت میشـود که مدل گـرانوي آن در صنعت تصفیـه آب مـورد استفـاده قـرار میگیرد. زغال اکتیو قادر به جدا کردن مواد زیر از آب می باشد.
1- جذب مواد ارگانیکی مانند روغن معدنی (X BTE) -هیدروکربنهاي پلی آروماتیک (PAC) و کلراید (فنل(
2--جذب مواد هالوژنی (مانند ید، بور، کلر، فلور و هیدروژن(
3-مزه آب (همانطور که میدانید آب طبیعی بدون مزه است(
4 -مخمرها
5-مواد غیر محلول در آب
6-رنگ و...
نحوه کارکرد:
آب خام (ورودي) به مخزن شامل زغال اکتیو پمپ می شود و از لایه هاي زغال اکتیو عبور کرده و از انتهاي مخزن خارج میشود. عملکرد زغال اکتیو به دما و طبیعت مواد همراه آب نیز بستگی دارد. پس از مـدتی در مخـزن زغـال اکتیـو انبـاشتگی مـواد بـوجود می آید کـه می بایست احیا شود، به این منظور به صورت منظم این فیلترها با آب شستشو معکوس میشود تا مواد جذب شده توسط کربن اکتیو آزاد شوند. در هرمرحله احیاء زغال اکتیو مقدار جزئی از آن از بین می رود که می بایست هر از چند گاهی زغال اکتیو تعویض شود.
فیلترهاي زغال (کربن) اکتیو از نظر شکل و طرح همانند فیلترهاي شنی هستند. در بعضی نقاط فیلتر شنی و زغال اکتیو مشترك است و روي لایه سیلیس زغال اکتیو را قرار میدهند.

مانند متابی سولفیت سدیم که با اضافه کردن به آب باقی مانده، کلر را از آب جدا می کنند (زیرا وجود کلر در آب به خصوص در سیستم اسمز معکوس مضر بوده و به غشاء نیمه تراوا آسیب میزند).

مواد مختلفی با مارك هاي متعدد جهت جلوگیري از تشکیل رسوب در سطح فیلترهاي غشایی و دیواره هاي مخزن تقطیر و بخار به آب اضافه می شود. نکته قابل توجه اینکه میزان تزریق ضد رسوب ها حتماً باید با توجه به کیفیت آب و دستـورالعمل سازنده تعیین شود زیرا تزریق بیش از حد مجاز خـود می تواند باعث گرفتگی فیلترهاي غشایی در سیستم RO شود.

جهت کاهش PH آب ورودي و در بعضی تأسیسات به جاي ضد رسوب استفاده می شود. به این منظور اغلب از اسید سولفوریک استفاده می شود.

آب وروردی به مخازن فیلتر شنی تحت فشار متوسط ( 3 تا 6 بار ) می باشد، ولی فشار آب در ورود به فیلترهای غشایی در آب های لب شور( منابع زیر زمینی ) بین 15 تا 25 بار و در آب دریا از 25 تا 80 بار است.
عمده انرژی مصرفی این سیستم صرف تامین فشار آب ورودی به فیلتر غشایی می شود و به این منظور الکتروموتورهای قوی برای تامین فشار لازم طراحی و نصب می شوند که به طور متوسط 70 درصد انرژی الکتریکی مصرفی کل تاسیسات را به خود اختصاص می دهند. جهت بهینه سازی مصرف انرژی، امروزه با نصب توربو پمپ، از فشار پساب خروجی برای کاهش مصرف انرژی الکتروپمپ استفاده می شود.

آب تغلیظ شده خروجی از این سیستم دارای املاح زیادی بوده و لذا تخلیه آن به محیط، آسیب زیادی به محیط زیست می زند و بدتر اینکه در زمان شستشوی شیمیایی، به خاطر استفاده از دترجنت ها، این آسیب شدت می یابد.
اخیرا با توجه به مسائل زیست محیطی، پساب سیستم RO قبل از ورود به فاضلاب شهری و چاه های جذبی یک مرحله تصفیه می شود.

مفدار PH اسیدی یا قلیایی بودن آب را نشان می دهد. مقدار PH آب پساب در دستگاههای شیرین سازی آب به غلظت بالاتر یونهای بی کربنات و کربنات به نسبت دی اکسید کربن، بالاتر از آب تغذیه می باشد. کاهش PH آب ورودی توسط اسید سیتریک یا اسید سولفوریک موجب کاهش شاخص LSI شده و پتانسیل رسوبات کربنات کلسیم کاهش می یابد.
همچنین تغییرات PH در آب ورودی یا پساب تاثیر زیادی بر حلالیت یا پتانسیل نشست موادی چون سیلیکا، آلومینیوم، مواد ارگانیکی و روغن ها دارد. بطور مثال در PH پایین ( اسیدی ) بور، سیلیکا، و فلوراید کمتر وارد پساب می شوند.

مقدار باقیمانده مواد غیر آلی که بعد از تبخیر کامل حجم مشخصی از آب فیلتر شده بدست می آید را TDS می نامند.

دما یک پارامتر مهم در طراحی روش شیرین سازی آب است. دما بر فشار مورد نیاز پمپ آب خام، بالانس جریان عبوری از غشا اسمز معکوس، کیفیت آب تولیدی، حلالیت نمک هایی که حلالیت کمی دارند، تاثیر به سزایی دارد.
در سیستم اسمز معکوس کاهش حدود 10 درجه فارنهایت دمای آب، به حدود 15 درصد افزایش فشار ورودی غشا نیاز دارد. دمای بالای آب باعث عبور نمک بیشتر از غشا ( کاهش کیفیت آب تولیدی ) در اثر افزایش حرکت یونها می شود، همچنین افزایش دما حلالیت کربنات کلسیم را کاهش می دهد در عوض کاهش دما حلالیت سولفات کلسیم، سولفات باریم، سولفات استرونتیوم و سیلیکا را کاهش می دهد.

فشار در اثر اختلاف غلظت املاح آب در دو طرف غشا پدیدار می شود. افزایش TDS باعث افزایش فشار اسمزی می شود. پمپ فشار قوی در دستگاه اسمز معکوس فشاری بیش از فشار اسمزی برای غلبه بر آن تولید می کند. بطور میانگین به ازای هر 1000ppm غلظت املاح (TDS) ، 11 psi فشار اسمزی محاسبه می شود. بطور مثال برای آب دریا با 35000 TDS فشار اسمزی معادل 385 psi را در نظر می گیرند.

کدورت عبارتست از مواد معلق کلوئیدی که در محلول ته نشین نمی شوند و می توانند منجر به ایجاد یک حالت ابری شکل در محلول شوند. کدورت آب در واحد NTU بیان می شود. آب خروجی از غشا اسمز معکوس عموما کدورت پایین تر از یک دارند. در جایی که کدورت آب ورودی بالاست با استفاده از فیلترهای شنی و میکروفیلترهای چند میکرونی مواد کلوئیدی را از آب جدا کرده و کدورت آب ورودی کاهش می دهند.

هدایت الکتریکی یکی از شاخص های اندازه گیری میزان املاح می باشد. یونهای حل نشده داخل آب عامل هدایت الکتریکی هستند. آب خالص که هیچ نوع یونی ندارد جریان الکتریکی را از خود عبور نمی دهد و بعبارتی هدایت الکتریکی آن صفر است.

• دپارتمان آب
• دپارتمان پساب
• دپارتمان تحقیق و توسعه
• دپارتمان بازرگانی